Er is geen bio-honing in Vlaanderen … Wellicht zelfs niet mogelijk.
Of je nu biologisch wil imkeren of niet, het feit dat bio-honing (bijna) niet haalbaar is in Vlaanderen, is toch iets waar we als imker bij stil moeten staan.
Wettelijke vereisten.
Welke zijn de wettelijke vereisten voor biologische honing? Enerzijds de imkerpraktijk: bij voorkeur overwinteren op eigen honing, kasten uit natuurlijke materialen, niet knippen van de koningin, minder toegelaten middelen voor bestrijding varroa, … etc. Wie meer wil weten kan de info vinden op http://biomijnnatuur.be/producten/honing.
Maar waar we het hier over willen hebben is dé reden waarom biologisch imkeren in Vlaanderen wellicht niet mogelijk is: het drachtgebied. Om biologisch te kunnen imkeren moet het drachtgebied (vastgelegd als straal 3 km) overwegend bestaan uit biologische landbouw en/of natuurgebied. Er mogen in een radius van 5 km geen bronnen van vervuiling zijn. Misschien vinden we in Vlaanderen wel een plek die zou voldoen, maar het aantal plekken zal gering zijn…En dan kijken we vooral naar natuurgebied want het areaal biolandbouw in Vlaanderen is beperkt tot 1,2 % van het landbouwareaal, goed voor 7 300 ha (2017). Ter vergelijking: volgens de boswijzer van 2015 beschikt Vlaanderen over 164 263 ha bos. Een drachtgebied met straal 3km is in principe 2827 ha, maar uiteindelijk telt enkel de dracht in die actieradius.In Wallonië zijn er wel al enkele biologisch gecertificeerde imkers. Naast meer natuurgebied, kan Wallonië ook rekenen op een biologisch landbouwareaal dat 10 keer groter is dan in Vlaanderen.
Het effect van bestrijdingsmiddelen is niet te ontkennen.
Als het hier toch zo onmogelijk is … waarom spreken we er dan over? Omdat deze context alle bijen aanbelangt of ze nu gehuisvest zijn bij een biologische imker of niet. Of het nu gaat over honingbijen, hommels of solitaire bijen.
De gezondheid van de bijen wordt mee beïnvloed door aanwezigheid van insecticiden en fungiciden in de omgeving, daar is geen twijfel over. Ook gebruik van herbiciden hebben een indirect effect: onkruid in bloei is voeding voor vele soorten bijen.
Biologische landbouw staat gelijk aan een set van normen, waarvan het niet gebruiken van chemische-synthetische bestrijdingsmiddelen een hele belangrijke is. Het aantal toegelaten middelen is daardoor veel beperkter. De enkele toegelaten producten die alsnog negatief zouden kunnen zijn voor bijen, worden zo beperkt mogelijk ingezet.
Biolandbouw een zegen voor elke bij.
Het uitgangspunt van biologische landbouw is dan ook anders dan bij gangbare landbouw. Bioboeren werken samen met de natuur. Ze kiezen voor biodiversiteit en streven naar een ecologisch evenwicht om zo plagen te voorkomen ipv die te bestrijden. Bio vereist een andere ingesteldheid, een andere manier om de zaken te bekijken, een andere aanpak. Zo zijn bioboeren verplicht om te zorgen voor een goede teeltrotatie om de bodem niet uit te putten. Dit zorgt voor meer teeltvariatie en voor meer gewassen die tot bloei kunnen komen. Op een biobedrijf zie je ook vaak gemengde hagen, met bv meidoorn, spork, etc. Tussen de gewassen zal de bioboer het wel onkruidvrij houden door mechanisch te schoffelen, maar in de akkerranden krijgen de zogenaamde “onkruiden” wel kans om tot bloei te komen. Dit alles samen maakt het een veel interessantere leefwereld voor de bijen.
Het blijft me dan ook verbazen dat er niet meer imkers mee aan de kar trekken voor meer bio… Akkoord er zijn ook heel wat gangbare boeren die inspanningen leveren op vlak van biodiversiteit. Maar biodiversiteit is een complex gegeven en sommige inspanningen blijken op een gangbaar bedrijf uiteindelijk een vergiftigd geschenk te zijn, ondanks alle goeie bedoelingen.Mijn maag keerde om toen ik de resultaten hoorde van een onderzoek op een mosterdveld. Op het eerste zicht lijkt een veld met zo’n dracht prachtig . Meestal wordt er niet op gespoten omdat het later als groenbemester wordt ondergeploegd… Maar zeer dikwijls is het een nateelt na maïs. De producten waarmee het maïszaad gecoat was zijn ondertussen opgelost in de bodem en… worden via de mosterdpollen “netjes” opnieuw aangeboden aan de bijen. Een ander voorbeeld zijn bloemenranden. Ook daar kan je je afvragen of het meer kwaad dan goed doet als de randen dezelfde “behandeling” ondergaan als het hoofdgewas.
Uiteraard kijken meer en meer gangbare boeren al iets beter uit wat ze wanneer doen. Zo mogen ze niet sproeien op bloeiende gewassen tijdens de dag. Maar niet iedereen houdt zich daaraan, oa wegens tijdsdruk (en deels onwetendheid). Een bijenvolk ten onder zien gaan omdat een kersenteler uit de buurt overdag sproeide … het is geen mooi zicht.
Als imker weten we dat het belangrijk is om te praten, mensen te informeren. Dat geldt ook voor de boeren waar we mee in contact komen. Zou het niet mooi zijn als we er samen voor kunnen zorgen dat er meer boeren de stap naar bio zetten?
Verander de wereld begin bij …
Ook onze eigen aankopen, kunnen een stimulans zijn voor meer biolandbouw in Vlaanderen. En dan denk ik niet enkel aan groenten en fruit of andere voedingsmiddelen. Ik denk ook aan de bloembollen en het bloemenzaad of aan het plantgoed dat we allen aankopen om onze bijen optimaal te voorzien van een goede bloeiboog. Herinner je het Britse onderzoek op planten van tuincentra waarbij 80 % van de zogenaamde bij-vriendelijke planten meerdere pesticiden bevatte… Ook hierbij is de keuze voor bio dus belangrijk.
Het aanbod biologisch zaaigoed voor bloemen is al redelijk uitgebreid en ook in bloembollen zijn er de laatste jaren al serieuze stappen gezet. Vooral in Nederland vind je al een veelbelovend aanbod en als je in bulk koopt vallen de prijzen ook heel goed mee. Een (te) klein aantal imkerverenigingen biedt zijn leden al bio zaad en bloembollen aan. Wat plantgoed voor de tuin betreft zit het aanbod nog in de kinderschoenen. Maar eigenlijk is het een sleutelmoment: als alle imkers nu kiezen voor het beschikbare biologisch plantgoed kan deze sector zich verder ontwikkelen. Zo zorgen we er samen voor dat er minder gif in de omgeving van onze bijen en van onszelf terecht komt.
Er bijvoorbeeld al eens aan gedacht dat bio-suiker bestaat?
En tot slot is er ook suiker… heel wat imkers voederen hun bijen suikersiroop. We kunnen zo wie zo veel vragen stellen bij het systematisch voederen met suiker. Maar voor zij die het toch willen doen: Het aanbod biologische suiker van suikerbiet is inderdaad nog beperkt. Kunnen we het echter verantwoorden om bietsuiker van gangbare teelt te blijven gebruiken nu er eindelijk een verbod komt op neonicotinoïden en er net voor die suikerbieten een vrijstelling wordt toegekend?
een zinvolle aandachtstrekker voor iets dat onze aandacht ten volle verdient .
Niettegenstaande wijzelf niet imkeren heb ik de tuin vol bloemen gezet die voor het grootste deel 100 % biologisch geteeld zijn en hier in de tuin nooit zullen te maken krijgen met een insecti- pesti- of herbicide .
Onze bijdrage , hoe klein ook is van het allergrootste belang .
(“want al wat gij aan de mijnen doet doet ge aan mij”)
Dank u voor uw inzet .