Je bekijkt nu Bart’s eigen relaas over de Aziatische Hoornaar

Bart’s eigen relaas over de Aziatische Hoornaar

Met deze blogs willen we zeker een platform aanbieden aan iedereen die iets zinnigs te vertellen heeft wat ons kan helpen om respectvol bijen te hoeden. Eerder recent is de Aziatische Hoornaar er als stressfactor voor de bijen bijgekomen en laat het duidelijk zijn: niemand heeft het juiste en complete antwoord op deze uitdaging. Moge Barts verhaal vanuit eigen ervaring een uitnodiging zijn voor elk van ons om zich te bezinnen over dit Aziatisch insect dat plots bij ons opdook.
En vergeet het niet: onderaan en op ons forum is er ruimte voor reacties.

Beste imker collega’s,
Via deze blog wil ik mijn eigen ervaring delen over de AH (Aziatische Hoornaar). Waarschijnlijk zijn we ondertussen al goed op de hoogte wat deze beestjes zijn en doen. Maar…over dit onderwerp is er nog veel te vertellen.Twee jaar terug had ik in mijn omgeving de eerste waarneming gehad van de AH (regio Gent/Merelbeke). Deze zomer mag ik van mijn tweede waarneming spreken, echter deze keer niet op klimop, maar aan mijn kasten.
Mits de hulp van de Vespawatchers en van mijn collega imkers, kregen wij de nodige know-how om het nest te traceren. Ik kan je verwijzen naar de youtube post van Thomas Seeley, waar hij op de bijen jaagt. Het is exact dezelfde methode, alleen gebruiken we hier een lokpot met een wiek en wat lokstof. Het nest was mits deze methode vrij snel gevonden. – Tot mijn opluchting.

Primair nest                                                         Hoofdnest
Maar ik ben graag te vinden voor wat experimenteren. Toen ik de vraag kreeg om het nest niet onmiddellijk te verdelgen en het te observeren was dat voor mij dan ook geen probleem. Ik was duidelijk gewaarschuwd dat de druk op mijn volkeren wellicht zou toenemen, maar ik was me nog niet van echt ‘gevaar’ bewust. Velen onder ons begrijpen zeker dat het verlies van een volk niet alleen emotioneel is, maar ook een verlies aan “investering” is (kapitaal, inzet en energie).
Ondertussen zijn we ongeveer 2 maand verder.

Laat mij even de situatie schetsen.

Ik had 1 bijenkast die de winter had overleefd en niet meer wou groeien doorheen de zomer.
Ik heb 1 vroege zwerm geschept die ondertussen zeer sterk staat.
Ik heb 1 late zwerm (half juli) geschept die wat “kwakkelt” (ik las ooit: a swarm in july ain’t worth a fly…).
De mindset is: “We zien wel, ik doe er alles aan om de volkeren te behouden.”
                          “Imkeren leer ik alvast met veel vallen en opstaan.”
Laat me even mijn geografische locatie en drachtgebied schetsen. Ik woon in Merelbeke (Oost-Vlaanderen).
Ik woon vrij landelijk met als gevolg dat de bijen regelmatig last hebben van vergiftiging. Daarnaast is het drachtgebied niet zo rijk in de zomerperiode. Ik merk vaak op dat de verzamelde ‘honing’ voor de bijen broodnodig is. Ik vermoed dat de oorzaak gebonden is aan het feit dat er zeer veel imkers in mijn omgeving zitten. De bevolkingsdruk zal dus wel heel groot zijn op deze kleine oppervlakte.
Fouten maak ik sowieso, één ervan is het begrip Varroa onder controle krijgen. En het één is nog maar net onder de knie en plots komt er opnieuw een variabele bij, de AH.
De les die ik kreeg van HoneyBee Valley (Karel Schoonvaere) was dat één AH zeker niet erg is en dat klopt. Er is een belangrijke gedachte: “Hou rekening dat je koningin meer eieren legt dan dat één AH kan vangen op één dag”. Alleen in het geval dat er meerdere AH’s voor de kast zweven, wordt er een kantelpunt bereikt. De precieze berekening zal je waarschijnlijk vinden bij de experten. Het experiment bezorgde mij wel enkele harde waarnemingen.

De eerste waarneming:

In het begin kwam er telkens maar één AH op klokvaste tijdstippen langs. Bij mij was dat telkens in de namiddag om 14hr (Zomertijd). Input van andere waarnemingen en van de Vespawatchers bevestigen deze klokvastheid. Bij slecht weer zag je de AH niet opdagen. Later op het seizoen zag ik de AH doorheen de dag verschijnen, dus plotseling was die AH niet meer klokvast. Er zullen dus twee types van bezoeken zijn. Ofwel diezelfde AH gedurende de dag ofwel meerdere AH’s per dag. Toch is de fly-away time telkens +-5 minuten. Dat doet mij eerder vermoeden dat het dus nog steeds 1 exemplaar AH is. (Ik zal die best eens vangen en merken om zekerheid te hebben). Er is één zekerheid, de bezoeken nemen toe vanaf begin September. Dat ligt dus nauw samen met het de groei van het nest.

De tweede waarneming:

De zwakste kast had doorheen het seizoen zowat dezelfde hoeveelheid aan bijen. Ik zag deze populatie niet echt minderen of vermeerderen. Plots kwam die AH aanzetten. Wekelijks zag ik de hoeveelheid minderen. Het feit dat het visueel zichtbaar is, laat mij vermoeden dat dit logaritmisch gebeurde. De haalbijen werden frequent uit de lucht geplukt en het kantelpunt wordt sneller bereikt voor zwakke volken. Daarbij was er ook de druk van de wespen. Een wesp komt sowieso voor een kast zweven en pikt altijd een graantje mee, zelfs bij je sterkste volken. Ik ben vrij zeker dat het volkje sterk genoeg was, want ze verdedigden zich zeer heftig tegen de ‘prikacties’ van de wespen. Het kleiner maken van een vlieggat bleek ook goed te helpen.
Toch knipte de AH zeer vaak de vliegende bijen weg. Het volk verhongerde, bijvoederen had weinig zin (Candipoline of suikerwater met honing werd niet meer opgenomen). De wespen en de AH houden dus het volk onder druk waardoor de kolonie in elkaar stuikt.

De derde waarneming:

Bij de late zwerm. Deze zwerm toonde een goed vlieggedrag en groeide  in het begin goed aan. Ze hadden best wat honger in Augustus en bijvoederen met candipoline achtte ik nodig want ze peuzelden het zeer snel op. Gisteren (14/09/2020) stelde ik de eerste keer vast dat de bijen niet meer vlogen als de AH voor de kast hangt. Ze groepeerden zich op de vliegplank en trachten zich te verdedigen tegen de AH. (en neen deze kast had het zeker niet te warm). Ik heb die AH een mep gegeven. Deze was even buiten westen en koos om onmiddellijk naar een andere kast te vliegen. Maar dan stelde ik vast dat de bijen opnieuw vlogen. Dus het één is gelinkt aan het andere. Die ene AH liet de bijen niet meer vliegen. Nadat de AH verdween stelde ik vast dat er een pak bijen naar binnen vlogen. Het doet mij vermoeden dat ze dus wachten buiten de kast tot de AH weg is. Mijn indruk is dat ze nog steeds gezond zitten, want ze halen nog vaak stuifmeel binnen.

Conclusie:

Heb je sterke bijenvolken, dan is 1 AH zeker geen probleem. Je hebt meer aangroei dan dat de AH kan opeten. Alleen bij meerdere AH’s (ik dacht meer dan 10) bereik je een point-of-no-return.
Eén AH hakt echter wel in op de kansen van late zwermen en kleine volkjes. Het is een feit dat de AH een onderdeel zal zijn van ons imkerbestaan. De kast zal je wel degelijk moeten beschermen als je kleine of zwakke volken hebt. De druk kan je enkel verlagen als je het nest vindt en kunt verdelgen. Gebruik de juiste methodes en werk samen met je collega imkers of informeer de buurtbewoners.

Enkele tips:

In september kan je de AH zeker waarnemen op het vallende fruit en op de bloeiende planten zoals klimop of sneeuwbes.
Maak gebruik van de markering en de lokpotten.
Werk samen.
Veel nuttige informatie kan je terugvinden op vespawatch.be

Ik dank jullie voor het lezen van deze informatie en ik hoop dat u het nuttig vond.

Succes en veel imker plezier.

Bart Dermul

Dit bericht heeft 4 reacties

  1. jef wynants

    Beste Bart,

    Ik heb gehoord van een vriend brandweerman die opleiding heeft gekregen voor het verdelgen van nesten van Aziatische hoornaars, dat je deze ingreep best over laat aan ingewijden.
    Een gewoon imkerpak zou niet volstaan als je die beestjes hun nest bedreigt.
    Informatie door geven als je een nest gevonden hebt is uiteraard wel nuttig.

    gr.

    Jef

    1. Bart Dermul

      Dag Jef.
      Bedankt om alvast te lezen. Hopelijk ben je wat wijzer. Mijn wijsheid is dat ik niet de verdelging zal uitvoeren want dat is voor de specialist. De brandweer is natuurlijk heel druk bezet.
      Opsporen is 1 ding. Het verdelgen het andere. Ik vermoed dat deze exoot een mooie stille verovering heeft ingezet.

      Succes en ik wens je veel imker plezier.

    2. Good Paul

      Mooi om lezen precies dat ik zelf langs een kast zit te kijken.
      Wat ik hier lees sterke colonies, gewapend tegen de AH ,dus aan de slag ,drachtplanten nectar bommen,voor het hele jaar,bermen,planten planten,eten voor de bijen, moet meer zijn,de sporken en uit de kluiten gewassen klimop zoemd,dat moet meer.

  2. Bjorn

    Mooie blog! Ik heb me alvast ingeschreven voor de cursus via VBI over de AH op 07/11.

    Zelf heb ik ook al ervaring met opsporingen, en samenwerken met mensen uit de buurt is de sleutel. Imkers werken net iets makkelijker mee dan burgers omdat ze al wat méér kennis hebben over de impact, en al zeker als ze zelf die AH aan hun kasten zien.
    Wij konden in Nieuwenhove (Waregem) door vlieglijnen uit te zetten het nest vinden (dat trouwens dichter zat dan ik had vermoed nav de aanvliegtijden rond de 20 minuten). Het slechte weer zorgde ervoor dat het vernietigen van het nest zelf werd uitgesteld. Maar zo te zien zij we er van af. – Zeker ben ik natuurlijk niet want op de echt mooie dagen zat ik telkens op het werk.

Geef een reactie