Als je van kasttype wil veranderen vind ik het persoonlijk gemakkelijker dat je de nieuwe kast vanonder plaatst, bijen zullen hun broed naar beneden verplaatsen, dat maakt het gemakkelijker om nadien de oude kast van bovenaf te verwijderen. Zeker in het voorjaar zou ik het zo doen. Als je moeite hebt zoals eerder aangegeven op het forum dat de bijen niet naar beneden willen bouwen kan je de buitenste ramen vervangen door vulblokken, en de honing die eventueel in de ramen zat teruggeven aan de bijen met een voederbakje boven het broednest, ze zullen dan sneller de neiging hebben om te bouwen naar beneden omdat je ze krapper hebt gezet.

Zelf zet ik hoogsels bij vanonder in het voorjaar omdat het dan nog gemakkelijk tillen is, vanaf juni zet ik enkel hoogsels bij van bovenaf omdat ze dit sneller uitbouwen. Ik werk wel met Buckfast bijen dus die bouwen sowieso al snel een warré uit. 

Geplaatst door: @joris-de-kerpel

Graag had ik nog wat argumenten, meningen of aanvullingen gehoord!

Ik heb geen strikte principes wat imkeren betreft, behalve dat ik altijd zo dicht mogelijk bij de biologie van de bijen blijf. (Natuurlijke gedragspatronen en behoeftes - Apicentrische Bijenteelt) Ik bekijk altijd de situatie van een bepaald volk, op een bepaalde plaats en tijdstip. Dan, als er iets dient te gebeuren om de situatie van het bijenvolk te verbeteren, bekijk ik de verschillende mogelijkheden en vergelijk ik wat dit betekent voor de bijen. (Daarbij hou ik soms ook rekening met wat het betekent voor de bijen als soort...) Wat zijn de gevolgen van mijn handelingen voor hen, op korte en lange termijn?

Ik zal van boven naar beneden hier en daar wat aanvullingen geven of reageren vanuit mijn visie en ervaring.

- De natuurlijke uitbreiding van een bijennest is naar beneden, ja in een boomholte of verticale kast die 1 geheel vormt. In een stapel bakken die verdeeld is door toplatten zullen de bijen anders te werk gaan. Zij zullen bovenaan beginnen bouwen tot (bijna) aan de toplatten van de bak eronder. Ze zullen de bovenste bak helemaal vol steken voordat ze de bak eronder beginnen innemen. Om dat te doen hebben ze een voldoende aantal extra bijen nodig. (=Bijen die niet in de bovenste bak nodig zijn om het volk dat er al is natuurlijk verder te laten evolueren.) 
Dat zijn er wel een heel aantal, dat daarvoor nodig is. Er zijn jonge bijen nodig die was zweten, bijen die de raten bouwen en dan nog een heel aantal bijen dat er onder bijhangt om de plek warm genoeg te maken om de was niet te snel te laten stollen. En hierin ligt voor mij eigenlijk het belangrijkste verschil tussen supering en nadiring: Een klein volk of een volk dat niet snel aangroeit zal soms of vaak niet in staat zijn om die extra bijen die nodig zijn om de bak eronder in te nemen, te kunnen 'leveren'. Om een bak er bovenop in te nemen is een kleiner aantal extra bijen nodig, omdat de warmte van het broednest eronder al sterk meehelpt...

- Als er erg veel nectar binnenkomt kan het zeker gebeuren dat elk celletje dat vrijkomt zal gebruikt worden om die nectar op te slaan. In het broednest dus. Als dit aanhoudt zal de aangroei van het volk (wat erg nodig is in een deel van het jaar, zeker als je de zwermdrift wil gebruiken om je standen uit te breiden)verminderen of zelfs helemaal stilvallen. Het uitbreiden van het broednest naar beneden is een eerder langzaam proces...
Dus als je dit merkt... (of weet van vorige jaren dat er in je omgeving grote drachten zijn die o.a. als gevolg hebben dat de volken klein blijven) (het lijkt tegenstrijdig maar als er onvoldoende plaats is om de nectar op te slaan kan/zal dit gebeuren) ...dan is het mijns inziens beter om een bak bovenop te plaatsen. 

- Raatvernieuwing door onderaan lege bakken bij te zetten en bovenaan honing EN WAS te oogsten is ook kunstmatig. Je kan er gerust in zijn dat als de bijen willen dat de raat vernieuwd wordt, dat ze dat dan zullen doen...

- "Bij een hoogsel boven het broednest (super) wordt dit snel volgebouwd door stress." schrijf je. Dat is een erg bondige samenvatting die op verschillende manieren kan geïnterpreteerd worden. Wat de bijen echt niet willen is een lege ruimte vlak boven het broednest, waar ze normaal de directe voorraad opslaan. Dat is een situatie die gecreëerd wordt door een hoogsel vol honing boven een koninginnerooster weg te nemen en een lege bak, waswafels of lege uitgebouwde raten terug te plaatsen. 
Als je bij een volk bovenop de bovenste bak een bak bijzet, is er normaal al een zekere voorraad boven het broednest te vinden. Dat is dus een andere situatie. Als er sprake is van stress, wordt die veroorzaakt door het ontbreken van een honingvoorraad en niet door een lege ruimte. Dat is een belangrijk verschil...

- "Er komt een lege ruimte boven het broednest. Door die plotse ruimte kost het de bijen een extra inspanning om het broednest op temperatuur te houden." Dat is inderdaad een extra inspanning, waardoor het verbruik ietsje hoger zal gaan liggen. Maar door de isolatiebak erboven wordt dat verlies aan warmte minimaal gehouden. En vergeet niet dat die warmte niet verloren is als ze gebruikt kan worden om te helpen bij de ratenbouw.

- "Het komt voor dat de bijen de raten omhoog bouwen, dus op de toplatten van de bak er onder." Om dit te vermijden dien je enkele 'ladders' te plaatsen. Uitgebouwde raten of waswafels die tot 1 bijenruimte boven de toplat eronder reiken... (Ik doe dat bij 8 toplatten of ramen op positie 3 en 6; bij 9 op positie 3, 5 en 7.)
Let op: het gebeurt dat deze ladders toch vastgebouwd worden. Als dit gebeurt zal de raat toch afbreken. Als je het kan zien door het venstertje kan je de bak met een ijzerdraad lossnijden en nadien de raat wat inkorten. Ik dien te zeggen dat ik dit enkel heb voorgehad met toplatten en waswafels als ladder, niet met uitgebouwde raten of met ramen. Maar ramen of toplatten is een heel ander gesprek...

- "Supering is enkel aangewezen in een nectar-rijke omgeving." Hier heb ik al wat over geschreven, maar het is voor mij een aanleiding om het nog even samen te vatten: Om het opvullen van het broednest met nectar te vermijden kan je een hoogsel plaatsen. Hierdoor kan de koningin op haar tempo blijven leggen, moet ze niet constant op zoek gaan naar een plekje waar ze nog een eitje kwijt kan. En voor kleine volkjes kan het helpen om een hoogsel te plaatsen zodat ze toch de kans krijgen om een groter volk te worden, waardoor natuurlijke dynamische vermeerdering (=zwermen) weer mogelijkheden biedt.

- Om af te sluiten nog 1 dingetje: Het is niet of/of maar en/en. Je kan ook tegelijkertijd een bak onderaan en een bovenaan (mét ladders!) bijzetten. Soms doe ik dat met een volk dat op 1 bak overwinterde. Dan gaan ze niet gemakkelijk zwermen uit plaatsgebrek, en dit geeft ze de kans om zich eerst te vestigen in volle kracht en dynamiek. Een jaar later kunnen ze dan met meer succes gaan zwermen...

Dank om jullie tijd hier voor te nemen! Heel interessant!

Ik was nog iets vergeten dat ook hiermee verband houdt:
We mogen aannemen dat Emile Warré geen lege bakken onderaan zette. Aangezien hij de raten slingerde (in een kooitje om de raat te beschermen, zodat die terug gebruikt konden worden) zette hij bakken met uitgewerkte raten onderaan. 

De beweging van een broednest naar beneden zal heel anders gebeuren als je zo te werk gaat. De koningin zal gemakkelijk vlak onder het bestaande broednest gaan leggen, en het enige wat er dan nog nodig is, zijn voldoende extra bijen om het broed in de onderste bak warm te houden. Dat zijn er een heel pak minder dan wat nodig is om raten te bouwen...

Ikzelf ga uit van een 'vast' diep broednest. In de boomstamkasten die ik maakte is een 9w30cm x 30cm met een diepte van ongeveer 50 cm. Dat is dan bijen 2 Warré bakken op mekaar met alleen in de bovenste bak toplatten.

Persoonlijk moet ik niet meer weten van 2 warré broednestbakken die gescheiden worden door toplatten. Bij mijn warré kasten heb ik ook geen toplatten meer op de onderste bak. Ik zie enkel voordelen in een dieper, on-onderbroken broednest. Mijn voorkeur gaat ook naar maximaal 1 hoogsel ter uitbreiding. 

Een inderdaad zeer boeiende uitwisseling voor wie met Warré bezig is.
Nog maar eens extra dank aan Luc voor zijn uitgebreide bijdrage die echt verhelderend is.
Ik lees super geboeid mee. Doe vooral zo verder

Geplaatst door: @joris-de-kerpel

Ik zie enkel voordelen in een dieper, on-onderbroken broednest.

En ook eigenlijk een situatie die meer gelijkt op de natuurlijke...

Ik heb ook enkele volken zo gehad, zonder toplatten in de onderste bak. En als ingang een rond gat, zie bijgaande foto ? 

@lucpintens

Ik heb het stuk nog eens herlezen in het boek van Emile Warré over het delen van de oorspronkelijke diepte. Vorige keer had ik er blijkbaar over gelezen. Hij heeft dat dus blijkbaar gedaan, enkel en alleen voor de imker. Ik interpreteer het als 'om gemakkelijker zuivere honing te slingeren'. Wat dan ergens een beetje wringt bij mij. 

Ik hou ook veel meer van ronde vlieggaten. Dankzij die 'vliegringen' die ik maak, tussen de kast en het compost, kan ik daarmee doen wat wil. Ook handig om kleinere ventilatiegaten te boren. Die sluit ik dan ook af met muggengaas.

Heb je zelf verschil gemerkt in die kasten met diepere broednesten?

Geplaatst door: @joris-de-kerpel

Heb je zelf verschil gemerkt in die kasten met diepere broednesten?

Ik had het gevoel dat de bijen dit wel plezant vonden. Al waren die gaten te groot. (Ze hebben dat gewoon zelf opgelost natuurlijk, maar toch maar geen gaten van 25mm o meer bijmaken...)